1. Khái niệm
Viêm quanh khớp vai là tình trạng viêm, co rút bao khớp và mô quanh khớp vai, dẫn đến đau, hạn chế vận động, đặc biệt gấp, dạng và xoay ngoài của vai.
-
Bệnh thường gặp người trung niên, đặc biệt nữ giới.
-
Một số gọi là “Frozen Shoulder” do cứng khớp tiến triển.
2. Giải phẫu liên quan
-
Bao khớp vai (Joint capsule): dày, gắn quanh ổ chảo – chỏm xương cánh tay.
-
Dây chằng quanh khớp: coracohumeral, glenohumeral ligaments.
-
Các cơ quanh vai: delta, chóp xoay (supraspinatus, infraspinatus, teres minor, subscapularis).
-
Bursa: bursa dưới mỏm cùng vai có thể viêm kèm.
3. Nguyên nhân
-
Nguyên nhân không rõ: viêm mạn tính của bao khớp.
-
Thường gặp:
-
Sau bất động vai lâu (chấn thương, phẫu thuật, liệt chi).
-
Bệnh lý tiểu đường, tuyến giáp.
-
Chấn thương nhỏ lặp lại → viêm và co rút bao khớp.
-
4. Triệu chứng lâm sàng
-
Đau vai từ từ, thường đau về đêm.
-
Hạn chế vận động:
-
Gấp vai, dạng vai, xoay ngoài → giảm rõ rệt.
-
-
Phân giai đoạn:
-
Giai đoạn đau cấp (Freezing): đau nhiều, vận động hạn chế.
-
Giai đoạn cứng (Frozen): đau giảm nhưng cứng khớp rõ.
-
Giai đoạn hồi phục (Thawing): dần lấy lại vận động.
-
5. Chẩn đoán hình ảnh
-
X-quang: thường bình thường, loại trừ thoái hóa.
-
MRI / Siêu âm: dày bao khớp, giảm khoảng dịch khớp, có thể viêm bursa dưới mỏm cùng vai.
6. Điều trị
a. Bảo tồn:
-
Vật lý trị liệu: kéo dãn bao khớp, tăng vận động thụ động và chủ động.
-
NSAIDs, tiêm corticoid vào khớp nếu đau nhiều.
-
Tránh bất động lâu dài → làm bệnh nặng hơn.
b. Can thiệp phẫu thuật / thủ thuật:
-
Nội soi giải phóng bao khớp (Arthroscopic capsular release) nếu bảo tồn thất bại >6–12 tháng.
-
Điều trị kết hợp phục hồi chức năng sau phẫu thuật là bắt buộc.
7. Ứng dụng lâm sàng
-
Ngăn ngừa mất chức năng vai lâu dài, đặc biệt ở người lớn tuổi và bệnh nhân sau chấn thương.
-
Hiểu giải phẫu bao khớp, bursa và chóp xoay giúp tiêm corticoid chính xác, vật lý trị liệu hiệu quả.
Hình ảnh 3D viêm quanh khớp vai: